De eilandraad van Mallorca heeft onlangs besloten om de vangstrechten voor de invasieve blauwe krab (Callinectes sapidus) aanzienlijk uit te breiden. Vanaf 2026 mogen hobbyvissers deze krabben bijna overal op het eiland vangen, met uitzondering van beschermde gebieden. Naast de tot nu toe toegestane methoden zijn nu ook hengels, schepnetten en grijptangen toegestaan.
Het doel van deze maatregelen is om de verspreiding van de blauwe krab, die wordt beschouwd als een bedreiging voor het ecologisch evenwicht van het eiland, in te dammen. Maar is dit pakket maatregelen echt voldoende om het probleem op te lossen? Een kritische beschouwing leert dat er meer nodig is dan alleen uitgebreide vangstrechten.
De uitbreiding van de vangstrechten betekent onvermijdelijk meer activiteit aan de kust. Op plaatsen als Portixol of Cala Major, waar het nu al druk is, zullen er in de toekomst nog meer vissers en vissers zijn. Dit is in principe positief, omdat het het bewustzijn van het probleem vergroot en mogelijk het aantal gevangen krabben doet toenemen. Deze toegenomen activiteit brengt echter ook risico’s met zich mee. Zonder een gecoördineerde strategie en duidelijke richtlijnen bestaat het gevaar dat visgronden ongelijkmatig worden gebruikt, belangrijke broedgebieden onaangeroerd blijven en er ongewenste bijvangst van beschermde soorten plaatsvindt.
Een ander probleem is de beschikbaarheid van gegevens. Het huidige aantal van 15.000 gevangen krabben, zoals opgegeven door de eilandraad, is weliswaar indrukwekkend, maar zegt weinig over de werkelijke ontwikkeling van de populatie. Er ontbreekt gedetailleerde informatie over vangstlocaties, seizoensschommelingen en de grootte van de gevangen dieren. Zonder deze gegevens is het moeilijk te beoordelen of de populatie van de blauwe krab daadwerkelijk afneemt of zich alleen lokaal verplaatst. Een systematische registratie van deze gegevens is daarom essentieel om de effectiviteit van de maatregelen te kunnen beoordelen en indien nodig aan te passen.
Ook de controle en handhaving van de regels zijn van cruciaal belang. Als het vangen van blauwe krabben bijna overal is toegestaan, moeten er duidelijke regels worden vastgesteld en gehandhaafd voor de verwijdering van de gevangen dieren, de minimummaat en de meldingsplicht. Anders bestaat het risico dat de gevangen krabben op onjuiste wijze worden verwijderd en dat de positieve effecten van de vangstmaatregelen teniet worden gedaan. Tot nu toe heeft de eilandraad echter geen uitgebreide meldingsprocedures voor hobbyvissers ingesteld, wat de uitvoering bemoeilijkt.
Een vaak over het hoofd gezien aspect is de motivatie van de vissers. Velen zetten zich vrijwillig in, uit interesse voor de natuur of uit bezorgdheid over de gevolgen van de invasieve soort. Om deze inzet te behouden en te stimuleren, is het belangrijk om de vissers te ondersteunen en hen eenvoudige instructies en informatie te verstrekken. In gesprekken met vissers wordt vaak de wens geuit om meer kennis en ondersteuning te krijgen.
Om de bestrijding van de blauwe krab duurzaam te maken, zijn daarom verschillende maatregelen nodig. Ten eerste: een systematisch vangst- en meldingsregister waarmee vissers hun vangsten eenvoudig en ongecompliceerd kunnen melden. Dit zou bijvoorbeeld kunnen via een onlineformulier, een WhatsApp-hotline of een speciale app. Ten tweede: trainingen en workshops in havens en bij hengelsportverenigingen, waar vissers worden geïnformeerd over de juiste omgang met krabben, het voorkomen van bijvangst en veilige verwijdering. Ten derde: gerichte vangstacties in de zogenaamde hotspots, begeleid door wetenschappers en mariene biologen om de gegevens te valideren en de effecten van de maatregelen te monitoren.
Bovendien moeten de regels voor vistuig worden herzien. Hoewel grijptangen en schepnetten nuttige hulpmiddelen zijn, moeten er voor vallen en fuiken voorschriften worden vastgesteld met betrekking tot de grootte en de maaswijdte om jonge dieren en niet-doelsoorten te beschermen. Een tijdelijke en gecontroleerde “vangstzone” met extra toezicht zou kunnen aantonen of een verhoogde vangstdruk de populatie van de blauwe krab daadwerkelijk vermindert.
Ook de verwerking van de gevangen krabben is een belangrijk aspect. Hoewel de verkoop van invasieve soorten op markten en in restaurants problematisch kan zijn, zouden lokale initiatieven voor verwerking in diervoeder of compost een stimulans kunnen zijn voor meer vangsten, zonder de markt aan te wakkeren.
Ten slotte is het belangrijk om het publiek op transparante wijze te informeren over de maatregelen en de gevolgen daarvan. De eilandraad zou regelmatig rapporten moeten publiceren, kaarten van de vangstlocaties moeten tonen en succesindicatoren moeten presenteren. Dit wekt vertrouwen en acceptatie voor de maatregelen en motiveert mensen om actief deel te nemen aan de bestrijding van de blauwe krab.
Conclusie: de uitgebreide vangstvergunning is een stap in de goede richting, maar geen wondermiddel. Zonder gegevenssystemen, duidelijke afvalverwerkingskanalen, opleiding, toezicht en een zorgvuldige regelgeving dreigen er ongewenste neveneffecten. De eilandraad heeft toestemming gegeven, nu is het aan hem om de nodige structuren te creëren om de bestrijding van de blauwe krab effectief en duurzaam te maken. De mensen zijn bereid om te helpen, nu zijn er randvoorwaarden nodig om deze inzet ook effect te laten sorteren.
Bron: agentschappen
